همه ما انسان ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر از روش های کلامی و غیرکلامی استفاده می کنیم. افرادی که مدرس هستند و ارتباط زیادی با افراد دارند نیاز است از این دو مهارت کلیدی و بسیار مهم در هنگام تدریس و ارتباط با دیگران استفاده کنند. این روش ها در چگونگی پیشبرد رابطه ها نقش تعیین کننده ای دارند و در مبحث فن بیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند که در ادامه به ویژگی های رفتار غیرکلامی در تدریس پرداخته ایم تا شما مدرس عزیز گامی مهم در مبحث ارتباطی و تدریس خود بردارید .در ادامه با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله خواهید خواند
1) رفتار کلامی و غیرکلامی چیست؟
2) اهمیت ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس
3) فواید ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس
4) ویژگی های ارتباط غیر کلامی
5) انواع مهارت های غیرکلامی
6) حرفه ای ترین روش یادگیری رفتار غیرکلامی در تدریس
7) ارتباطات غیر کلامی pdf
8) سوالات متداول درباره رفتار غیرکلامی در تدریس
رفتار کلامی و غیرکلامی چیست؟
همه ما انسانها در ارتباطات خود از دو نوع ارتباط استفاده می کنیم ارتباطات کلامی و ارتباطات غیرکلامی که بخش بسیار مهمی از ارتباطات ما با کلام رخ می دهد و هر چه مهارت های کلامی و فن بیان ما قوی تر و بیشتر باشد ما در مبحث ارتباطات خود موفق تر خواهیم بود که در ادامه ارتباط کلامی و ارتباط غیر کلامی را تعریف خواهیم کرد:
ارتباط کلامی
همانطور که از اسم این نوع ارتباط مشخص است منظور ما از ارتباط کلامی این است که فرد با کلمه هایی که به زبان می آورد منظور و مقصود خود را به دیگران میرساند البته باید در زمان مشخص و با کلمات صحیح باشد که بهترین نتیجه از این نوع ارتباط به دست آید پس در ارتباط کلامی زمانبندی رفتار اهمیت زیادی دارد یعنی باید از رفتار های ماهرانه در مواقع مناسب استفاده کنیم تا بتوانیم بهترین ارتباط را با دیگران داشته و بیشترین نتیجه را بگیریم.
درک بهتر ما از ارتباط و رفتار کلامی و استفاده از واژگان بیشتر توانایی ما را در تفکر و نگرش نسبت به جهان پیرامون کامل تر می کند هرچه بیشتر در مورد ارتباط کلامی بدانیم و دایره واژگان بیشتری در اختیار داشته باشیم بیشتر و بهتر می توانیم موقعیت ها و نیازهای احتمالی را پیش بینی کرده و می توانیم از مهارت ها و رفتارهای انتخابی خود بیشترین استفاده را ببریم و همچنین در ارزیابی و سنجش عملکرد خودمان بهتر عمل کنیم. مثل بحث و گفت و گوی فرد با فرد یا گروهی دیگر و یا تعریف و توضیح شفاهی یک مطلب در کلاس درس.
ارتباط و رفتار غیرکلامی
هر پیامی که به کمک ابزاری غیر از کلمات برای طرف مقابل ارسال می‌شود، یک پیام غیرکلامی است و دانشی که مجموعه پیامهای غیرکلامی و شیوه ارسال و نحوه تاثیر آنها بر مخاطب را بررسی و تحلیل می‌کند، دانش ارتباط غیرکلامی نامیده می‌شود.
برخی از آمار به ما می‌گوید که بیش از ۹۰ درصد ارتباطات و رفتارهای ما غیر کلامی است که ۵۵ درصد آنها از طریق حالات صورت، طرز ایستادن، حالات بدن و اشارات و ۳۸ درصد از طریق تن صدا فرستاده می شود پیام های غیرکلامی در مقایسه با کلماتی که به بر زبان جاری می کنیم از قدرت بیشتری برخوردار هستند . پس همانطور که از این موارد برداشت می شود، ارتباط غیر کلامی به این معناست که پیام ما به صورت علائم و نشانه‌های رفتاری مثل حرکات دست ، حالت چهره ، تن صدا و غیره به طرف مقابل مان انتقال یابد. مثل برقراری ارتباط یک راننده با علائم راهنمایی و رانندگی یا رساندن مقصود و منظورمان به وسیله اشاره یا بازی های پانتومیم.
اهمیت ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس
از اهمیت ارتباط و رفتار غیر کلامی در هنگام تدریس باید به این مورد اشاره کرد که هنگامی که معلم یا استاد وارد کلاس می شود در حین تدریس و تا پایان کلاس علاوه بر سخن گفتن ، به وسیله رفتار غیر کلامی خود با دانشجویان خود و دانش آموزان ارتباط برقرار می‌کند که اگر این رفتار غیرکلامی صحیح و اصولی نباشد و مطابق اصول خواص انجام نشود ، گاهی اوقات مخاطبین را دچار سردرگمی و سوء برداشت می کند . پس نیاز است یک مدرس هنگامی که میخواهد تدریس خود را شروع کند به اصطلاح با دست پر و دانستن تک‌تک ویژگی ها و اصول رفتار غیر کلامی ، کار خود را شروع کرده تا مخاطبین ارتباط بهتری با آن استاد و مبحث مورد تدریس بگیرند.
فواید ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس
همانطور که جلوتر گفتیم برخی مطالعات نشان می دهد که تا ۹۰ درصد ارتباطات غیرکلامی است. گرچه ممکن است یک چیز را بگویید و حرکات بدن شما ممکن است چیزی کاملاً متفاوت را نشان دهد. انواع زبان که بدون استفاده کلمات صورت می گیرد به عنوان زبان غیر کلامی تعریف شده است و اتفاقا یکی از فواید زبان بدن نیز همین رساندن مفهوم بدون استفاده از کلمات است.
زبان غیرکلامی یا همان BODY LANGUAGE در تمام زمان هایی که ما در حال مکالمه با دیگران هستیم با حرکاتی مانند لبخند زدن، اخم کردن، سر تکان داد و… نشان می دهیم. به عنوان مثال اخم نشانه نارضایتی است.
تکان دادن سر در هنگام حرف زدن به معنی توافق است ، تکان دادن یک دست با کف دست باز ، به معنای “خداحافظ” می باشد. خم شدن در صندلی شخصی و خمیازه کشیدن در یک سخنرانی نشان دهنده عدم علاقه بوده و کسالت را نشان می دهد.
در واقع، بسیاری از مدرسان آگاه نیستند که آنها بصورت غیر کلامی ارتباط برقرار می کنند. بیشتر پیامهای غیر کلامی غیر ارادی هستند. زبان کلامی واقعاً نقش مهمی در مذاکرات و تدریس دارد ، اما این تنها وسیله ای نیست که مدرسان بتوانند اطلاعات را مبادله کنند. پس در هنگام تدریس استفاده از رفتار غیرکلامی و زبان بدن اصولی و درست از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است .
در نتیجه ارتباطات غیر کلامی مهم است چون اطلاعات ارزشمندی را در مورد احساسات یک فرد ، نحوه دریافت اطلاعات از سوی دیگران و نحوه برخورد با شخص یا گروهی از افراد به ما می دهد.
ویژگی های ارتباط غیر کلامی
یکی از نکاتی که اگر هر کدام از ما هنگام ارتباط با دیگران آنها را مد نظر داشته باشیم و استفاده کنیم به راحتی می توانیم در ارتباطات و تدریس خود موفق تر عمل کنیم، این است که ویژگی های هر کدام از ارتباطات چه کلامی و چه غیر کلامی را بدانیم.
با دانستن ویژگی های هر کدام از ارتباطات، ما راحت تر و دقیق تر سخن گفته و موارد ارتباطی را به جا می آوریم و ارتباط ما موثرتر خواهد بود که در ادامه به برخی از مهم ترین ویژگی های ارتباط غیر کلامی علی الخصوص ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس می پردازیم که با دانستن این ویژگی ها ، رفتارهای غیر کلامی ما دقیق تر و جذاب تر خواهند بود.
معمولا ارتباطات غیر کلامی شش ویژگی مشترک دارند که عبارتند از :
- ارتباطات غیر کلامی متناسب با فرهنگی که به آن تعلق دارند منحصر به فردند.
- پیام های کلامی و غیر کلامی ممکن است با یکدیگر متناقض باشند.
- بیشتر پیام های غیر کلامی در ناخوداگاه عمل می کنند و فرد از آنها آگاه نیست.
- ارتباطات غیر کلامی احساسات یا دیدگاه ها را نشان می دهد.
- ارتباطات غیر کلامی متناسب با جنسیت ( مذکر و مونث) به صورت متفاوت بروز می کند.
- ارتباطات غیر کلامی نقش قدرتمندی را در روابط بازی می کنند.
در توضیح ویژگی ارتباطات و رفتارهای غیر کلامی باید گفت که معمولاً ارتباط غیر کلامی متناسب با فرهنگ هر شخص تفاوت های به سزایی خواهند داشت. در هر فرهنگ و هر آداب و رسوم معمولاً موارد خاص در مبحث لهجه ، طریقه صحبت کردن، طرز نگاه و بقیه موارد مربوط به ارتباطات غیرکلامی وجود دارد و این تفاوت کاملاً طبیعی است.
پس نیاز است وقتی یک مدرس در شهر دیگر یا مکانی با فرهنگ متفاوت نسبت به شهر خودش میخواهد تدریس کند، از قبل رفتار غیر کلامی در تدریس مربوط به آن شهر و آن فرهنگ را آشنایی داشته باشد به عبارت ساده تر یعنی با یک جستجوی ساده، بفهمد در فرهنگ شهر جدید چه نکاتی در ارتباط های غیرکلامی وجود دارد .
ارتباطات غیر کلامی به صورت ناخوداگاه عمل می کند به طوری که شما می توانید یک پیام کلامی را بیان کنید و با پیامی غیر کلامی آن را نقض کنید و این نکته بسیار مهمی در روابط می باشد مثلا وقتی دوستی شما را می بیند و شما حالتان خوب نیست و در جواب حالت چطوره او می گویید خوبید،در حالی که چهره شما کاملامشخص است که حالتان مساعد نیست،این حالت غیرکلامی گفته شما را نقض می کند.
احساسات و عواطف که دیگران در چهره شما می بینند شامل خوشحالی ، ناراحتی ، تعجب ، ترس ، خشم ، علاقه ، تحقیر ، خجالت ، گناه و خود پسندی می باشد.
محققان دریافتند که اشارات صوتی از نشانه های عاطفی قابل تشخیص تر است . افراد می توانند با نشان دادن چهره ای گشاده فرم بدنی سرحال، فاصله ی بین فردی نزدیک تر و تماس های دوستانه ، احساس گرمی و صمیمیت بیشتری نسبت به طرف مقابل از خود نشان دهند که در ارتباط بسیار موثر است.
زنان و مردان ارتباط غیر کلامی را به گونه ای متفاوت تفسیر می کنند.دانشجویان دختر بیشتر از دانشجویان پسر از ژست های مختلف استفاده می کنند. برخی معتقدند که زنان ژست های کمتری را هنگام ارتباط با زنان دیگر استفاده می کنند اما ژست های بیشتری هنگام ارتباط با مردان استفاده می کنند. به عنوان مثال متخصصان اعتقاد دارند که زنان بیشتر از مردان لبخند می زنند.
انواع مهارت های غیرکلامی
چندین نوع رفتار غیرکلامی وجود دارد که باید در هنگام تدریس از آنها آگاه باشید ، از جمله:
1. توجه به زبان بدن
زبان بدن پیامهای احساسی بسیار مهمی را به مخاطب منتقل می‌کند. زبان بدن نشان می‌دهد که شما چه احساسی به مخاطب دارید و آیا از او و افکارش استقبال می‌کنید یا خیر. اگر می‌خواهید روابط خود را با مخاطبین بهبود دهید، باید زبان بدن خود را تقویت کنید.
- وقتی صحبت می‌کنید یا به صحبت کسی گوش می‌دهید، بدن خود را به جلو خم کنید تا هیجان و علاقه خود را نشان دهید.
- سر خود را به علامت اینکه به صحبت‌ها گوش می‌دهید تکان دهید.
- صاف بایستید! ایستادن نامتوازن و کج نشان می‌دهد به بحث علاقه‌ای ندارید.
- دستان خود را در هم قلاب نکنید، پاهای خود را به هم گره نزنید، انجام این کارها باعث می‌شود فرد مقابل احساس کند که پذیرای افکار او نیستید.
- با باز کردن پاها هم عرض شانه، اعتماد به نفس خود را نشان دهید.
در ادامه بخوانید : زبان بدن در سخنرانی
2. فضا
ایجاد یا کم کردن فاصله بین شما و مخاطبتان می تواند پیامهایی در مورد سطح راحتی شما ، اهمیت مکالمه ، تمایل شما به حمایت یا برقراری ارتباط با طرف مقابل و موارد دیگر را منتقل کند. مثال: ممکن است دو تا سه قدم از مخاطب خود فاصله بگیرید تا به حریم شخصی او احترام بگذارید.
3. دقت به لحن و آهنگ گفتار
شامل عناصر غیر زبانی گفتار ، مانند سرعت صحبت کردن ، لحن در فن بیان، میزان صدا و موارد دیگر است. مثال: اگر از چیزی هیجان زده باشید ، ممکن است سریع صحبت کنید.
معمولا سیاست‌مداران از جمله افرادی هستند که به طور ویژه بر صدای خود کار می‌کنند. تقویت فنون استفاده از صدا باعث می‌شود پیام درستی به مخاطبان خود ارائه کنید.حالات صدای شما میتواند دامنه گسترده‌ای از پیام را به مخاطبان القاء کند، از شوق و اشتیاق گرفته تا بی‌علاقگی و عصبانیت. صدای شما ابزاری برای ارتباط شماست، بنابراین باید سعی کنید به درستی از آن بهره ببرید.
4. حالت چهره
یکی از رایج ترین انواع ارتباطات غیرکلامی ، حالات چهره است. استفاده از ابروها ، دهان ، چشم ها و ماهیچه های صورت برای انتقال احساسات یا اطلاعات می تواند بسیار موثر باشد. مثال: ممکن است فردی در صورت تعجب ابروهای خود را بالا بیاورد و چشم های خود را به طور گسترده باز کند.
5. تماس چشمی
احتمالاً شما هم شنیده‌اید که چشمان دریچه‌ای به روح آدمی هستند. با ارتباط چشمی با اطرافیانتان خواهید توانست احساسات آنها را درک کنید. استفاده از ارتباط چشمی در زمان صحبت کردن با همکاران به ایجاد احترام و اعتماد کمک خواهد کرد. ارتباط چشمی به افراد احساس اهمیت می‌دهد، همین‌طور نشان می‌دهد شما در نهایت اطمینان صحبت می‌کنید.
بسیار ساده است، ممکن است حواس شما پرت شود و نگاه‌تان منحرف شود، اما بدانید ارتباط چشمی یکی از مهم‌ترین بخش‌های پیش بردن ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس است.
6. لمس کنید.
برخی از افراد، از لمس به عنوان نوعی ارتباط استفاده می کنند. معمولاً از آن برای برقراری ارتباط یا نشان دادن حمایت و پشتیبانی استفاده می شود. از این نوع ارتباط باید کم و تنها زمانی که می دانید طرف دریافت کننده با آن مشکلی ندارد استفاده کنید. هرگز نباید از آن برای انتقال عصبانیت ، سرخوردگی یا هرگونه احساس منفی دیگر استفاده کنید. مثال: قرار دادن دست بر روی شانه یک دوست ممکن است حمایت یا همدلی را منتقل کند.
حرفه ای ترین روش یادگیری رفتار غیرکلامی در تدریس
تبدیل شدن به یک مدرس و داشتن رفتار غیرکلامی در تدریس حرفه ای ، نیاز به دانش و تسلط بر اصولی دارد که شما را تبدیل به یک مدرس حرفه ای کند.از مهارت هایی که یک مدرس حرفه ای باید داشته باشد،هنر برگذاری و اداره کلاس،روش تولید محتوا،شناخت انواع روش تدریس نوین،طراحی الگو آموزشی،برند سازی و… است.داشتن این مهارت ها میتواند به شما کمک کند که قادر باشید از طریق تدریس به درآمد های خوبی دست پیدا کنید و همچنین زندگی و تدریس بهتری را تجربه کنید.مؤسسه عالی آموز سالهاست که در زمینه تربیت مدرسان حرفه ای مشغول به کار است و تمامی این مهارت ها را در یک دوره جامع جمع آوری کرده است که میتواند از شما یک مدرس حرفه ای در حوزه تخصصی خودتان بسازد.جهت آشنایی با این دوره روی دوره استادی آموز کلیک کنید.
ارتباطات غیر کلامی pdf
در آخر هم نسخه PDF مقاله رفتار غیرکلامی در تدریس ( همین مقاله ) را برایتان آماده کرده ایم که در صورت نیاز برای مرور این مقاله زیبا و همچنین نبود وقت مناسب برای مطالعه، آن را دانلود نمایید و در فرصت مناسب از این مقاله کاربردی استفاده نمایید. امیدوارم با رعایت این نکات، بتوانید خلاقیتی کم نظیر و درجه یکی برای خودتان و تدریس تان بسازید و بهترین اتفاقات را رقم بزنید… راستی اگر سوال یا نکته ای در مورد رفتار غیرکلامی در تدریس دارید در بخش نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید تا کارشناسان ما پاسخ آن را در اسرع وقت با شما در میان بگذارند. جهت دانلود pdf مقاله کلیک کنید.
سوالات متداول درباره رفتار غیرکلامی در تدریس
1. ارتباط و رفتار غیر کلامی یعنی چه ؟
هر پیامی که به کمک ابزاری غیر از کلمات برای طرف مقابل ارسال می‌شود، یک پیام غیرکلامی است و دانشی که مجموعه پیامهای غیرکلامی و شیوه ارسال و نحوه تاثیر آنها بر مخاطب را بررسی و تحلیل می‌کند، دانش ارتباط غیرکلامی نامیده می‌شود.
2. چرا یادگیری مهارت های کلامی و غیرکلامی اهمیت دارد ؟
هرچه بیشتر در مورد ارتباط کلامی بدانیم و دایره واژگان بیشتری در اختیار داشته باشیم بیشتر و بهتر می توانیم موقعیت ها و نیازهای احتمالی را پیش بینی کرده و می توانیم از مهارت ها و رفتارهای انتخابی خود بیشترین استفاده را ببریم و همچنین در ارزیابی و سنجش عملکرد خودمان بهتر عمل کنیم.
3. اهمیت ارتباط و رفتار غیر کلامی در تدریس چگونه است ؟
از اهمیت ارتباط و رفتار غیرکلامی در تدریس باید به این مورد اشاره کرد که هنگامی که معلم یا استاد وارد کلاس می شود در حین تدریس و تا پایان کلاس علاوه بر سخن گفتن ، به وسیله رفتار غیر کلامی خود با دانشجویان خود و دانش آموزان ارتباط برقرار می‌کند که اگر این رفتار غیر کلامی صحیح و اصولی نباشد و مطابق اصول خواص انجام نشود ، گاهی اوقات مخاطبین را دچار سردرگمی و سوء برداشت می کند .
